Blauwe kaaszwam

Weinig mensen zullen de kleur blauw met paddenstoelen associëren. Toch is de blauwe kaaszwam (Postia caesia), een inheemse zwam er in geslaagd een prachtige grijsblauwe kleur te creëren.

[Foto Willem van Kruijsbergen]

Het vruchtlichaam van de blauwe kaaszwam is hoedvormig. Het vruchtlichaam van de paddenstoel versmalt min of meer steelvormig richting zijn aanhechtingspunt, waardoor hij lijkt op een 'normale' paddenstoel die zijdelings aan het substraat bevestigd zit. Een hoed is maximaal zes centimeter breed. Het oppervlak van de hoed is viltig tot zelfs ruig harig. De kleur varieert van wittig grijs tot hemelsblauw. Normaal - maar wat is 'normaal' in de natuur - is de blauwe kaaszwam uniform van kleur. Toch heeft hij vaak verspreide vlekken in een ietwat contrasterende kleur, die plaatselijk zelfs naar geel kan neigen. De onderzijde is gevuld met ietwat hoekige en onregelmatig gevormde porien. Het vlees van de blauwe kaaszwam heeft een zachte en sappige consistentie. De geur van de blauwe kaaszwam neigt naar zurig.

De blauwe kaaszwammen een sapotroof op naaldhout, wat betekent dat ze recyclers zijn van dood organisch materiaal. Deze zwam kan echter ook bruinrot veroorzaken.

Het eerste deel van de wetenschappelijke naam, Postia, is afgeleid van het Latijnse woord positus, wat perfect naar het Nederlandse woord 'positie' vertaald kan worden. Het tweede deel, caesia, is ook al afkomstig uit de taal van de Romeinen: caesius had ooit twee betekenissen, namelijk 'doorboren' of 'priemen' en de kleur 'blauwgrijs (van de ogen)'. Wij gebruiken nog steeds de afgeleide term 'met een priemende blik kijken'.

Voor paddenstoelkenners, de mycologen, is de blauwe kaaszwam een interessant geval. Onderzoek heeft namelijk uitgewezen dat het niet één soort is, maar een heel complex van wel 24 verschillende soorten[1]. Het probleem is echter dat veel van die soorten slechts via DNA-onderzoek van elkaar kunnen worden onderscheiden.

De blauwe kaaszwam komt in oude dennenbossen op alle Waddeneilanden voor. Hij wordt niet als zeldzaam beschouwd, maar is beslist oneetbaar. Als je hem hebt ontdekt, bewonderd en gefotografeerd, laat hem dan maar weer met rust. Dan heeft een volgende liefhebber er ook nog wat aan.

[1] Miettinen et al: Postia caesia complex (Polyporales, Basidiomycota) in temperate Northern Hemisphere in Fungal Systematics and Evolution – 2018