Zilveren boomkussen

Na de eerder beschreven heksenboter (Fuligo septica) is ook het zilveren boomkussen (Enteridium lycoperdon) een slijmzwam die op alle Waddeneilanden voorkomt. Hij ziet er uit als een wit gezwel aan vaak dode rechtopstaande bomen of grote afgevallen takken. Ook deze slijmzwam houdt van vocht en dus tref je hem het vaakst aan in de lente (na de laatste nachtvorst) of in de herfst (voor de eerste nachtvorst) en bovendien in vochtige omgevingen, zoals naast riviertjes en beekjes of in moerassen. Worden de omstandigheden te droog dan verdroogt het zilveren boomkussen tot een zogenaamd sclerotum. Dat is zijn ingedroogde, 'slapende' toestand in afwachting van meer vochtige omstandigheden.
[ Zilveren boomkussen - Image: Stu's Images]

De inhoud is aanvankelijk zacht en wit maar droogt later in en verkleurt daarbij tot bijna chocoladebruin door het zich ontwikkelende sporenstof. De buitenkant is wit en dun als perkament, daarna zilverachtig glanzend en tenslotte ook weer chocoladebruin. De huid scheurt open waarna de sporen zich met behulp van regen en wind verspreiden.

Zoals gezegd zijn slijmzwammen geen zwammen, schimmels, planten of dieren. Het is een soort tussenvorm die men de naam van myxomyceet heeft gegeven. Ook het zilveren boomkussen bestaat eigenlijk uit talloze minieme eencelligen die een samenlevingscontract hebben getekend en daardoor in symbiose samenleven. Denk aan het motto van de Drie Musketiers: één voor allen, allen voor één.

Evenals de heksenboter is het zilveren boomkussen ook een geduchte jager en voedt zich met bacteriën, schimmels, gisten en zelfs kleine paddenstoelen.

Het eerste deel van de wetenschappelijke naam, Enteridium, is te herleiden tot het Oudgrieks, waar énteron (ἔντερον) 'ingewand' betekende. Het probeert het niet altijd aangename uiterlijk van de soorten binnen dit geslacht te beschrijven. Het tweede deel, lycoperdon, is een combinatiewoord uit het Oudgrieks: lúkos (λύκος) betekent 'wolf' en pérdomai (πέρδομαι) is 'breken', maar dan is de betekenis van het Engelse werkwoord to break wind ('een scheet laten'). Samen is dat dus 'wolvenscheet'.

Wetenschappers hebben het zilveren boomkussen eens onderzocht en het bleek dat ze een tweetal nog onbekende stofjes bevatten, Enteridinine A and B. Deze vertoonden een remmende werking tegen bepaalde bacteriestammen. Geen wonder, zo zul je opmerken, want deze slijmzwam eet immers bacteriën.

Hoewel het zilveren boomkussen in het algemeen niet als eetbaar wordt gezien is hij niet giftig. In de Mexicaanse deelstaat Veracruz worden hele jonge exemplaren geoogst, gebakken en gegeten. Deze slijmzwam wordt in die stad liefdevol caca de luna ('poep van de maan') genoemd, wat volgens mij een duidelijk teken is dat ze hem daar alleen in tijden van hongersnood op het menu zullen zetten.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten