Gezoneerd elfenbankje

Als je het gezoneerd elfenbankje (Trametes ochracea) tegenkomt dan weet je direct waarom het gewoon elfenbankje (Trametes versicolor) zo genoemd wordt. De eerste is vrolijk oranje gekleurd met een witte rand, terwijl de tweede troosteloos grijs is met eenzelfde witte rand.

[Foto: Folkert Janssens]

Het vruchtlichaam van beide soorten is in rijen en dakpansgewijs opgebouwd die zijdelings en zonder steel gehecht zijn aan het substraat. Elfenbankjes zijn maximaal acht centimeter breed en lijken van bovenaf op de onregelmatig gevormde schelpen van de Japanse oester.

Het gezoneerd elfenbankje houdt van dood en dik loofhout en we kunnen hem dus aantreffen op omgevallen stammen en stronken van diverse soorten loofbomen, al lijkt hij een bijzondere voorkeur te hebben voor berken. In Nederland is deze soort vrij algemeen in bossen op zandgronden.

Het eerste deel van de wetenschappelijke naam, Trametes, is een afgeleide van het Latijnse trama, wat de 'inslag' van garen bij het weven van een stof betekent. Het probeert de innerlijke wat op weefsel lijkende structuur van dit geslacht paddenstoelen te beschrijven. Het tweede deel, ochracea, is oud-Grieks, waar khoros (χορός) zoiets als 'lichtgeel' heeft betekent. Dat woord is uiteindelijk geëvolueerd tot de bruingele kleur oker. Die laatste betekenis is pas echter in de vijftiende eeuw tot stand gekomen.

Alle soorten elfenbankjes hebben een structuur die veel te taai is om zelfs maar te overwegen om hem te plukken teneinde het te verwerken in gerechten. Overigens heeft hij ook al geen opvallende geur en smaak.

Elfenbankjes blijken een belangrijke bron van het enzym laccase te zijn. Dat enzym kan commercieel ingezet worden bij het bleken van textiel, het bleken van papierpulp, het maken van kurken voor wijnflessen, als tandenbleekmiddel en bij vele andere industriële, diagnostische en synthetische toepassingen[1].

Ik neem niet aan dat zowel het gezoneerd elfenbankje als het gewoon elfenbankje op de Waddeneilanden ooit voor commerciële doeleinden zullen worden gebruikt. Het hele 12,000 km² grote Waddengebied is immers een uniek beschermd gebied dat op de UNESCO-Werelderfgoedlijst staat. Daar horen geen industriële activiteiten toegestaan te worden. Nietwaar Omrin?

[1] Shraddha et al: Laccase: Microbial Sources, Production, Purification, and Potential Biotechnological Applications in Enzyme Research - 2011. Zie hier.