Zwartwordende wasplaat

De zwartwordende wasplaat (Hygrocybe conica) is maar een kleine paddenstoel met een hoed die gewoonlijk in doorsnede niet groter wordt dan een centimeter of vier, al komen wat grotere exemplaren soms wel voor. In jonge toestand is de zwam kegelvormig, maar zal later aan de rand uitspreiden. Toch zal de kegelvorm meestal wel behouden blijven. De rand van de hoed is vaak gespleten. Het oppervlak van de hoed is kleverig, maar zal na plukken smel opdrogen, waarna een grof vezelig oppervlak ontstaat.

[Foto: Wilde Planten op Texel]

Het eerste deel van de wetenschappelijke naam, Hygrocybe, is een combinatiewoord: het oud-Griekse hugros (ὑγρός) betekent 'vochtig' en kephale (κεφαλή) heeft de betekenis van 'hoofd' of 'kop'. Samen is dat dus 'vochtige hoed'. Het tweede deel, conica, is ook al oud-Grieks, waar konos (κῶνος) natuurlijk de kegelvorm van de hoed beschrijft. In Engelstalige landen wordt deze soort een witch's hat genoemd. Er bestaan kennelijk heksen die houden van opvallende gekleurde hoofddeksels.

Als kleur van de zwartwordende wasplaat wordt chromaatgeel, oranje tot rood genoemd. De zwartwordende wasplaat verkleurt tot zwart bij verouderen en na kneuzing. De chromaatgele steel is vaak wat langer dan de hoed breed is, gemiddeld zo'n acht centimeter. De lamellen staan vrijwel vrij van de steel. Ze zijn wittig, gelig of grijzig en ook deze worden later zwart. De sporen zijn wit. De smaak van deze paddenstoel is onbestemd.

Deze soort houdt van allerlei typen voedselarm grasland, maar zal ook kunnen gedijen in loofbossen. Het is een paddenstoel die hoort bij de herfstmaanden.

Het is een zeldzame zwam. In het zo nitraatarme Waddengebied werd de zwartwordende wasplaat de laatste jaren aangetroffen op Texel, Vlieland en Terschelling. In de rest van Nederland lijkt hij het bijna te hebben opgegeven. Het is dus direct een signaal dat het met de kwaliteit van de lucht met snor zit in het Waddengebied.

De eetbaarheid van de zwartwordende wasplaat is onduidelijk. Diens kleine formaat en de wat kleverige substantie op de hoed maken hem niet direct appetijtelijk.

Ik zou zeggen: laat hem lekker staan. Hij is toch al zo zeldzaam dat je hem zou moeten koesteren als je een exemplaar tegenkomt.